INVESTIGIMI/ Si e rrëmbeu Samir Mane Panairin e Shkupit për qendër tregtare dhe vila luksoze, Albekat Group dhe rusi Sergey Samsonenko në listën e zezë amerikane

 Si e rrëmbeu Samir Mane Panairin e Shkupit për qendër tregtare dhe vila luksoze, Albekat Group dhe rusi Sergey Samsonenko në listën e zezë amerikane

Më shumë se 20 vjet më parë, autoritetet e Maqedonisë premtuan të ndërtojnë një qendër biznesi në Shkup duke rinovuar dhe zgjeruar panairet e vjetra të Shkupit. Do të krijoheshin mijëra vende pune. Projekti do të siguronte të ardhura të qëndrueshme për investimet publike për të nxitur ekonominë lokale në një kohë kur komunat në vend luftonin me borxhin dhe varësinë nga qeveria qendrore.

Në vend të kësaj, toka publike dhe një pikë referimi e madhe kulturore në Shkup përfunduan në duart e personave privatë. Gjashtë vjet më parë ndërtesa e Panairit të qytetit të Shkupit – një nga shembujt më të mirë të arkitekturës moderne në Maqedoni – u copëtua për t’i bërë vend një “investimi strategjik”, në sipërfaqen prej 150,000 metrash katrorë, siç e përshkroi planin kryeministri i atëhershëm Zoran Zaev.

Ky investim strategjik rezultoi të ishte një qendër tregtare e zhvilluar privatisht dhe ndërtesa banimi luksoze në një vend ku regjistrimi i vitit 2021 zbuloi se pothuajse 40 për qind e apartamenteve në Maqedoninë e Veriut janë bosh.

Banorët e Shkupit ishin dëshmitarë të shkatërrimit të një vendi të dashur për ngjarje shoqërore që kishte qenë shtëpi për koncertet popullore dhe panairet e librit. Sapo pronarët e parë të rinj, kompania sllovene ERA mori përsipër, ishte e qartë se Panairi i Shkupit po shkonte drejt grumbullit të pluhurit. Por se si ndodhi gjithçka mbeti një mister – deri më tani.

Një hetim i gjatë njëvjeçar nga reporterët e “Investigative Reporting Lab” (IRL) dhe një reporter i “Organized Crime and Corruption Project” (OCCRP) me bazë në Shqipëri zbuloi kontrata të dyshimta që dëmtuan financat e qytetit dhe sollën urbanizim të dëmshëm – rezultat i ndikimit të tregtisë së dyshimtë.

INVESTIGIMI/ Samir Mane , oligarku shqiptar që thotë se e nisi duke shitur qofte, lidhjet me bosin famëkeq serb Miroslav Miskovic , hija e Millosheviçit dhe Sali Berisha

Shkupi ka mbetur pa Panairin e tij ikonik (Skopski Saem) që nga viti 2018. I themeluar në 1972-shin nga dy arkitektë të shquar—Bllagoj Micevski dhe Sllavko Gjurich – kjo pikë referimi ishte një pjesë kyçe e identitetit të qytetit. Pikërisht pranë Panairit të Shkupit, në të njëjtin vit 1972, u ndërtua Hoteli Kontinental për të akomoduar vizitorët e manifestimeve të organizuara në Panairin e Shkupit.

Shkupi gjashtë vite pa panair

Shkupi ka mbetur pa Panairin e tij ikonik (Skopski Saem) që nga viti 2018. I themeluar në 1972-shin nga dy arkitektë të shquar—Bllagoj Micevski dhe Sllavko Gjurich—kjo pikë referimi ishte një pjesë kyçe e identitetit të qytetit. Pikërisht pranë Panairit të Shkupit, në të njëjtin vit 1972, u ndërtua Hoteli Kontinental për të akomoduar vizitorët e manifestimeve të organizuara në Panairin e Shkupit.

Kompleksi përbëhej nga gjashtë salla të ndërlidhura dhe kishte vlera të rëndësishme kulturore dhe historike jo vetëm për Shkupin, por për të gjithë Maqedoninë. Me kalimin e viteve këto salla pritën ngjarje të panumërta, ndër më të rëndësishmet ishte Olimpiada Ndërkombëtare e Shahut e vitit 1972.

Panairi i Shkupit ishte gjithashtu një qendër për ngjarjet kulturore. Artistë ikonë si Bob Dylan, Kraftwerk, Moloko dhe interpretuesit e dashur maqedonas, si Simon Trpchevski dhe Toshe Proeski, të gjithë performuan atje. Por, Panairi i Shkupit nuk ishte vetëm për argëtim – ai gjithashtu priti ngjarje që u bënë simbole të Shkupit modern, si Panairi i Librit, Java e Modës, Panairi i Mobiljeve dhe Festivali i Verës.

Me shkatërrimin e tij, ky simbol ikonik i qytetit u zhduk. Nuk ishte vetëm një humbje sentimentale për Shkupin; ajo shënoi gjithashtu humbjen e një pjese të rëndësishme të arkitekturës bashkëkohore vendase. Dhe një sërë marrëveshjesh komplekse dhe të errëta çuan në ndërtimin e një qendre tregtare nga një miliarder shqiptar – Samir Mane.

Planet ekstravagante për Panairin e Shkupit

Ndërtesat dhe vendndodhja e Panairit të Shkupit ka tërhequr prej kohësh biznese të fuqishme të cilët e shihnin atë si një mundësi fitimprurëse. Ata e shihnin vendin jo vetëm si një mënyrë për të përfituar nga rëndësia e tij historike, por edhe për të përfituar nga pozicioni i tij pranë qendrës së qytetit, pranë hyrjes lindore të kryeqytetit të Maqedonisë.

Ideja e ndërtimit të një qendre biznesi, ose një “Qytet brenda qytetit”, ka ekzistuar që nga viti 2003, kur u diskutua për herë të parë nga qeveria dhe drejtuesit e biznesit.

Kompania sllovene ERA, në pronësi të Gvido Omlladiçit, në vitin 2005 bleu sipërfaqen prej 155,000 metrash katrorë të Panairit të Shkupit. Kompania njoftoi planet për një projekt të quajtur “Era City”, duke premtuar se do të investojë 150 milionë euro për të ndërtuar një godinë tregtare me tre nivele nëntokësore dhe 10 kate, që do ta bënte atë qendrën më të madhe të biznesit në vend. ERA njoftoi gjithashtu planet për të ndërtuar një qendër tregtare.

Projekti u promovua si premtues për të krijuar 1,000 vende të reja pune, të cilat ishin dëshpërimisht të nevojshme në atë kohë për shkak të papunësisë së lartë dhe gjendjes së brishtë të ekonomisë në një Maqedoni pas-tranzicion.

Në 2003-shin, shkalla e papunësisë në Maqedoni ishte 36,7%, një nga më të lartat në Evropë, sipas Entit Shtetëror të Statistikave.

Në shkurt 2008, ERA filloi ndërtimin e projektit “Era City Shkup” duke hedhur themelet dhe duke hapur një gropë të madhe, të cilën e rrethuan. Megjithatë, ndërtimi nuk vazhdoi.

Në 2010-n, raportet e mediave thonin se ERA nuk kishte kapacitet financiar për të përfunduar projektin. ERA tashmë kishte siguruar një leje ndërtimi dhe kishte paguar shërbimet e nevojshme komunale – 3 milionë euro – në vitin 2008 në Komunën e Gazi Babës, ku ishte vendosur objekti, dhe në qytetin e Shkupit.

Në 2011-n, ERA njoftoi se kompania po ndalonte ndërtimin e “Era City Shkup” për shkak të krizës ekonomike globale.

“KRIZA EKONOMIKE NA KA DETYRUAR TA PEZULLOJMË KËTË INVESTIM. DO TË JAPIM MË SHUMË INFORMACION NËSE QENDRA TREGTARE DO TË RIFILLOJË NDËRTIMIN DHE CILËT DO TË JENË HAPAT TANË TË ARDHSHËM PASI TË KEMI DETAJE TË MËTEJSHME,” THA ERA NË 2011-N.

ERA filloi të kërkonte një partner dhe në vitin 2012 njoftoi një bashkëpunim të planifikuar turko-slloven. Kompania “Turk – Mol” duhej ta përfundonte kompleksin me ERA-n, por ky partneritet nuk u materializua.

Në verën e vitit 2017, mediat maqedonase raportuan se kompania bullgare CardFinans kishte marrë Panairin e Shkupit duke e blerë atë nga Komercijalna Banka Shkup dhe NLB Banka. Kompanitë që bashkëpunonin me ERA-n për Panairin e Shkupit, kishin marrë kredi nga këto banka, duke shfrytëzuar si kolateral tokën përreth ish-holleve. Shpejt u raportua se Grupi Balfin i biznesmenit shqiptar Samir Mane kishte blerë Panairin e Shkupit nga CardFinans. Por i gjithë ky informacion është i pasaktë.

“Skopje East Gate SEG”, kompania që tani po zhvillon sitin dhe pronari më i madh i së cilës është Mane, i tha IRL-së se toka e zënë nga qendra tregtare dhe apartamentet e tyre nuk ishin blerë nga CardFinans, kompania bullgare që e kishte blerë vendin nga ERA, por e kishin blerë nga bankat.

“SKOPJE EAST GATE SEG E KA BLERË TOKËN (NË 2017-N) NË TË CILËN PO NDËRTOHET PROJEKTI “EAST GATE” PAS PËRFUNDIMIT TË PROCEDURËS SË EKZEKUTIMIT NGA DY BANKAT NË MAQEDONI. SIPAS MARRËVESHJES SË SHITBLERJES, TOKA DHE NDËRTESAT QË JANË NDËRTUAR NË KËTË TOKË JANË BLERË ME TË GJITHA AUDICIONET [NDËRTESAT EKZISTUESE]”, THA KOMPANIA NË NJË DEKLARATË PËR IRL-NË. ÇMIMI I BLERJES ISHTE 16.2 MILIONË EURO.

Qeveritë dorëzojnë marrëveshje private

Në vitin 2017, Maqedonia pësoi ndryshime politike tektonike. Pas një dekade pushteti absolut në nivel kombëtar dhe lokal, partia konservatore VMRO-DPMNE degradoi në opozitë. Socialdemokrati Zoran Zaev pasoi kryeministrin Nikolla Gruevski dhe premtoi të luftojë korrupsionin dhe ndikimin e paligjshëm (angl. “influence peddling”) – çështje që kishin kontribuar në etiketimin e Maqedonisë si një shtet i kapur, i kontrolluar nga një qeveri autoritare dhe partnerë të saj korporativ.

Qeveria e re e LSDM-së premtoi të lehtësojë burokracinë me të cilën përballeshin bizneset dhe të krijojë një mjedis të qëndrueshëm ligjor për të inkurajuar rritjen ekonomike dhe për të tërhequr investime të reja.

Potenciali për zhvillime të reja në vendin e Panairit të Shkupit nuk ishte harruar, për shkak të potencialit të tij të qëndrueshëm të biznesit, siç dëshmohet nga kompanitë e reja që bënë hapa përpara për ta shkatërruar atë dhe për të ndërtuar një qendër tregtare. Mbështetja e planit të LSDM-së ishte për t’i treguar botës se vendi ishte i hapur për investime dhe kishte një mjedis biznesi të qëndrueshëm dhe pa telashe ndërsa ishte gati të anëtarësohej në NATO.

Shqetësimet mbi të drejtat pronësore, kreditë hipotekore dhe shkatërrimi i Panairit të Shkupit e sollën këtë çështje në vëmendjen e publikut. Një mosmarrëveshje e gjatë midis CardFinans dhe komunës së Gazi Babës – nëse kompanisë do t’i jepej e drejta për të zhvilluar zonën dhe për të blerë pronën – bëri që qeveria e re të distancohej, duke pretenduar se nuk kishte autoritet për të ndërhyrë në çështjet e biznesit privat.

Siç u shpreh Koço Angjushev, zëvendëskryeministri për ekonominë, i cili iu bashkua qeverisë, i propozuar nga Oda Ekonomike e Maqedonisë:

“QEVERIA NUK KA KAPACITET APO TË DREJTË TË NDËRHYJË NË MARRËDHËNIET NDËRMJET BANKAVE DHE PERSONAVE JURIDIKË NË MAQEDONI”, DEKLAROI ANGJUSHEV NË TETOR TË 2017-S, VETËM TRE MUAJ PAS MARRJES SË ROLIT TË ZËVENDËSKRYEMINISTRIT NË QEVERINË SOCIALDEMOKRATE TË ZORAN ZAEVIT.

Në të njëjtin muaj, pak pasi Angjushevi bëri komentet e tij, mediat maqedonase raportuan gabimisht se kompania shqiptare “Balfin” e kishte blerë Panairin e Shkupit nga kompania bullgare “CardFinans” në vend të bankave, siç tha “Skopje East Gate SEG”, kompani kjo e cila është pronë e Samir Manes, në një deklaratë për IRL-në.

Si vizioni i biznesit të Samir Manes transformoi një pikë referimi kulturore dhe arkitekturore në – një qendër tregtare

Një vit pasi Angjushevi tha se administrata e Zaevit distancohej nga vendimi për të ardhmen e lokacionit të Panairit të Shkupit, filloi prishja e tij. Raportet e mediave në tetor 2018 zbuluan se Mane, zhvilluesi shqiptar, kishte iniciuar prishjen për t’i hapur rrugë “East Gate Mall” dhe “East Gate Living”, të planifikuara si kompleks rezidencial.

Megjithatë, prishja shkaktoi zemërim në familjet e arkitektëve që fillimisht projektuan Panairin e Shkupit dhe nxiti një përgjigje të zemëruar. Në një letër drejtuar kryeministrit të atëhershëm Zoran Zaev dhe kryetarit të atëhershëm të Shkupit Petre Shilegov, familjarët kërkuan që kjo pikë referimi e qytetit të ruhej. E titulluar “Panairi është gjithashtu Shkup”, letra thoshte:

“KY OBJEKT SOT ËSHTË DËNUAR ME EKZEKUTIM PA U KONSULTUAR ME QYTETARËT APO KOMUNITETIN PROFESIONAL. NE, FËMIJËT E PLANIFIKUESVE, THJESHT NUK MUND TË PRANOJMË QË TRASHËGIMIA KULTURORE, HISTORIKE, PROFESIONALE, MADJE EDHE EMOCIONALE E BABALLARËVE TANË MUND TË KTHEHET NË PLUHUR BRENDA NJË ÇASTI DHE TË HARROHET”.

Grupi Balfin, i cili e kishte blerë pronën e Panairit të Shkupit në vitin 2017 nga bankat, njoftoi atëherë se projekti do të kërkonte një investim prej rreth 300 milionë eurosh.

IRL, përmes kërkesave për informacion publik, kërkoi të gjitha dokumentet në lidhje me ndërtimin e “East Gate Mall” dhe “East Gate Living” nga Komuna e Gazi Babës, Agjencia e Kadastrës, e cila ka të dhëna për tokën që janë në dispozicion të publikut, dhe Prokuroria e Shtetit, prokuroria kryesore e Shkupit.

Seria e dokumenteve të marra nga IRL-ja tregon se si procesi gjarpëror i ndërtimit të kompleksit “East Gate” u zhvillua ndërsa prona ndryshoi “pronar” të paktën tre herë dhe pati një seri komplekse marrëveshjesh financiare. Fillimisht ishte një hipotekë e mbajtur nga kompania sllovene ERA.

Më pas ishte një kredi e re hipotekore e mbajtur nga kompania bullgare CardFinans, më pas operacionet e reja të biznesit të një banke të Shkupit dhe Grupit Balfin, duke përfshirë blerjen e një investimi në një bankë në Shqipëri, më pas një përpjekje përmes kompanive të falimentuara të lidhura me ish-Panairin e Shkupit për të nxjerrë miliona euro nga Maqedonia, gjegjësisht përmes CardFinans nga Bullgaria. I shtojmë kësaj vendimet e pashpjeguara politike të Këshillit Bashkiak të Gazi Babës, i cili ndryshoi qëndrimin e tij për ndryshimin e planit urban pas më shumë se dy vitesh kundërshtim. Pas gjithë kësaj filloi të ndërtohet kompleksi “East Gate”.

Hipotekat, bankat, marrëveshjet

Ndërtimi i “East Gate Mall” ishte i përfshirë edhe në politikën kombëtare. Qeveria e udhëhequr nga LSDM-ja besonte se kishte vlerë politike në ndërtimin e një qendre tregtare moderne, duke shpresuar se kjo do t’u jepte atyre pikë politike përpara zgjedhjeve lokale të vitit 2021 dhe duke i treguar botës së jashtme se Maqedonia ishte e hapur për investime. Madje, Zaevi u paraqit disa herë në kantier, duke premtuar se qendra tregtare do të hapej para zgjedhjeve lokale. Por kjo qasje rezultoi të kishte përfitim politik të paktë. LSDM-ja përfundimisht humbi shumë nga zgjedhjet lokale. Tre ditë para zgjedhjeve, më 28 tetor 2021, “East Gate Mall” u hap zyrtarisht.

Në hapjen më 28 tetor 2021, Zaevi prezantoi projektin, duke thënë se qendra tregtare do të hapte 2,500 vende të reja pune dhe se 90% e kompanive të përfshira në ndërtimin e saj ishin vendase.

“TË GJITHA VENDIMET TONA SYNOJNË TË KRIJOJNË KUSHTE TË DREJTA TREGU, KONKURRENCË MË TË MIRË DHE ZHVILLIM TË SEKTORIT PRIVAT”, THA ZAEVI GJATË CEREMONISË SË HAPJES.

Megjithatë, procesi i marrjes së tokës rreth Panairit të vjetër të Shkupit dhe sallat e tij ishte shumë pak transparent. E gjithë prona ishte hipotekuar, me 60% të pronësisë te Komercijalna Banka dhe 40% te NLB Banka.

Marrëveshjet financiare që çuan në marrjen e objektit të Panairit të Shkupit nga “Balfin Group” filluan më 19 shtator 2017, kur përmes noteres Majlinda Ajdari u nënshkrua një marrëveshje për blerjen e pronës, e cila ishte përfshirë në të dhënat publike të marra nga IRL-ja.

Shitësit ishin “Komercijalna Banka” dhe “NLB Banka”, dhe blerësi ishte kompania “Skopje East Gate SEG”, të dhënat publike të së cilës tregojnë se Mane zotëronte 60% si investitor kryesor në projektet “East Gate Mall” dhe “East Gate Living”.

Çmimi i blerjes ishte 16.2 milionë euro. Për të siguruar marrëveshjen “Skopje East Gate SEG” mori një garanci monetare prej 1.5 milionë eurosh nga NLB Banka. Marrëveshja përshkruante kushtet e pagesës, duke theksuar në seksionin 4.3:

“ÇMIMI DO TË PAGUHET 40% ME FONDET E BLERËSIT DHE 60% ME KREDI TË APROVUAR NGA BANKAT. DERI NË MOMENTIN E LIDHJES SË KËSAJ MARRËVESHJEJE, NJË KREDI AFATGJATË NË DENARË ME KLAUZOLË VALUTORE ISHTE ARANZHUAR TASHMË ME NLB BANKA, DHE NJË KREDI E NGJASHME AFATGJATË NË DENARË ME KLAUZOLË VALUTORE ISHTE SIGURUAR ME “KOMERCIJALNA BANKA”.

Dokumentet tregojnë se “Skopje East Gate SEG” u zotua t’u paguajë bankave 40% të 16.2 milionë eurove: 2.592 milionë euro për “NLB Banka” dhe 3.888 milionë euro për “Komercijalna Banka”. Sipas të dhënave publike, shuma totale e Skopje East Gate SEG është 6.48 milionë euro.

Megjithatë, kanë mbetur për t’u paguar edhe 9.72 milionë euro për të mbuluar çmimin e blerjes prej 16.2 milionë eurosh.

Për të mbuluar këtë diferencë, “Skopje East Gate SEG” mori një kredi nga të njëjtat banka, pavarësisht nga hipoteka ekzistuese për tokën që dy bankat kishin. Ata siguruan 3,888 milionë euro nga NLB Banka dhe 5,832 milionë euro nga Komercijalna Banka – gjithsej 9,72 milionë euro, ose më shumë se 6,48 milionë euro që “East Gate” ishte zotuar t’u paguante bankave.

Kjo ndodhi më 19 shtator 2017, kur u nënshkrua kontrata për shitjen e pronës së Panairit të Shkupit.

Jo shumë kohë pas kësaj, “Balfin” dhe “Komercijanlna Banka” blenë “Tirana Bank”, bankën e parë private në Shqipëri. “Balfin” bleu 88,95 5% të bankës për 26,5 milionë euro dhe 1,17% shtesë për 314,745 euro. Komercijalna bleu 9.88% për 2.5 milionë euro. Çmimi total i blerjes ishte 29,314,745 euro.

“Skopje East Gate SEG” është në pronësi të përbashkët të “Balfin Group”, kompanisë holandeze “Piaz Investment”, e cila ka të njëjtën adresë me zyrën e Balfinit në Holandë, dhe Arsim dhe Jeta Papranikun me bazë në Shkup. Sipas Regjistrit Qendror të Maqedonisë, i cili mban të dhënat e bizneseve, pronari kryesor që mban mbi 60% të kompanisë, është Samir Mane.

Pas blerjes së tokës në Panairin e Shkupit nga Balfin dhe një përfshirjeje të konsiderueshme financiare nga “Komercijalna Banka”, e udhëhequr nga drejtori Hari Kostov — i cili njihet për pasurinë e tij të konsiderueshme — Balfin dhe “Komercijalna Banka” u angazhuan në aktivitete të reja biznesi një vit e gjysmë më vonë, edhe pse Balfin kishte një borxh prej rreth 5 milionë eurosh ndaj bankës.

Mediat maqedonase raportuan në atë kohë se “Balfin” dhe “Komercijalna Banka” kishin blerë “Tirana Bank” në Shqipëri. E themeluar në vitin 1996, “Tirana Bank” është banka e parë private në Shqipëri me 39 degë.

Sipas të dhënave nga “OpenCorporates.al”, faqja online joqeveritare shqiptare që regjistron transaksione të tilla, blerja e Tirana Bank ka ndodhur më 28 shkurt 2019.

Piraeus Bank S.A, pronare e Tirana Bank deri në atë moment, i shiti Balfinit 446,488 aksione për 26.5 milionë euro, që përfaqëson 88.95% të kapitalit të bankës. Një shtesë prej 1.17% e kapitalit u ble nga Balfin prej aksionerit Ioannis Tsivelis për 314,745 euro, duke i dhënë Balfinit një total prej 90.12% të kapitalit të “Tirana Bank”.

Në të njëjtën ditë, “Komercijalna Banka Shkup” bleu 9.88% të “Tirana Bank” (49,610 aksione) nga “Piraeus Bank S.A.” për 2.5 milionë euro.

Pas këtij transaksioni, “Balfin” dhe “Komercijalna Banka” qëndruan partnerë në “Tirana Bank” për më shumë se një vit e gjysmë. Por, më 18 nëntor 2020, “Komercijalna Banka” i shiti “Balfin”-it 9,88% të aksioneve të saj për 2,722,100 euro, afërsisht 200,000 euro më shumë se çmimi fillestar i blerjes. Në një email, “Komercijalna Banka” tha për IRL-në se arsyet e saj për shitjen e aksioneve te “Balfin” janë “sekret biznesi dhe nuk janë me interes për publikun”.

Investimi në “East Gate” nga kompanitë nga Holanda

Lidhjet e “Balfin”-it me “Skopje East Gate SEG” filluan në mënyrë modeste. Më 10 prill 2017, avokati Zeqir Zeqiri nga Tetova regjistroi një kompani të re në Regjistrin Qendror të Maqedonisë. “Skopje East Gate SEG” u krijua për të investuar në ndërtimin e “East Gate Mall” dhe kompleksin rezidencial “East Gate Living”.

Sot, pronarët e “Skopje East Gate SEG” përfshijnë Arsim dhe Ilir Papranikun, të cilët janë vëllezër dhe e kanë selinë në Shkup; dhe janë pronarë të “Piaz Investment”; dhe “Balfin”, të dy të regjistruar në të njëjtën adresë në Amsterdam, Holandë. Megjithatë, sipas Regjistrit Qendror të Maqedonisë, pronari kryesor i “Skopje East Gate SEG”, me 60% të pronësisë, është Samir Mane.

Fillimisht, kapitali themeltar i “Skopje East Gate SEG” ishte modest, si ai i çdo kompanie tipike në Maqedoni, duke filluar me një investim në para prej 5,000 eurosh. Në fillim Arsim Papraniku ka shërbyer si pronar edhe menaxher. Në shtator 2017, “Balfin” kontribuoi me 3,000 euro në kapitalin themeltar, ndërsa “Piaz Investment” nga Holanda shtoi 1,140 euro. Por, Jeta Papraniku, bashkëshortja e Arsimit, iu bashkua kapitalit themeltar duke kontribuar vetëm me 430 euro.

Në tetor 2017, investime të rëndësishme filluan të derdheshin në kompani, duke e kthyer kapitalin modest themeltar nga mijëra në miliona. Vëllezërit Papraniku investuan secili të njëjtën shumë, prej 3,494,497 eurosh. “Piaz Investment” nga Holanda kontribuoi me 9,133,253 euro, ndërsa “Balfin” shtoi 24,183,373 euro. Kontributi i përgjithshëm monetar në “Skopje East Gate SEG” përfundoi në 40,305,617 euro. Që nga themelimi në vitin 2017, “Skopje East Gate SEG” ka regjistruar 37 ndryshime në Regjistrin Qendror.

Mes këtyre 37 ishin 21 investime individuale për financimin e ndërtimit të kompleksit “East Gate Mall”.

Përveç “Skopje East Gate SEG”, u formuan edhe dy kompani të tjera: “Skopje East Gate Mall” dhe “Skopje East Gate Living”. Sipas Regjistrit Qendror të Maqedonisë së Veriut, këto janë degë të “Skopje East Gate SEG”. Pronari kryesor i të dyjave është sërish Samir Mane.

“Skopje East Gate Mall” u regjistrua më 5 mars 2019, me një depozitë fillestare në para prej 5,000 eurosh. Megjithatë, pas vetëm dy vitesh, kapitali u rrit ndjeshëm, me gjithsej 34,386,500 euro kontribute monetare nga kompania mëmë “Skopje East Gate SEG”, dhe 9,217,310 euro kontribute jomonetare, ku përfshihej edhe toka ku ishte vendosur Panairi i Shkupit.

“Skopje East Gate Living”, përgjegjëse për pjesën rezidenciale të kompleksit, u themelua më 28 shkurt 2019, me kontribut monetar prej 5,000 eurosh dhe kontribut jomonetar prej 2,921,200 eurosh. Të tre kompanitë u themeluan gjatë periudhës përpara miratimit të ndryshimeve në Planin e Detajuar Urbanistik (PDU) nga Këshilli i Gazi Babës.

Ai miratim ishte i nevojshëm për të lejuar vazhdimin e ndërtimit për vendin e destinuar për kompleksin e Portës Lindore (East Gate Complex). Pa këto ndryshime, të cilat u bënë pasi anëtarët e këshillit të Gazi Babës në vitin 2019 nuk e vijuan më kundërshtimin e tyre të gjatë për arsye të mistershme, Mane nuk do të kishte qenë në gjendje të vazhdonte me ndërtimin e qendrës më të madhe tregtare në Maqedoninë e Veriut.

Përkundër kësaj, përgatitjet dhe mbledhja e fondeve vazhduan nga “Skopje East Gate SEG” edhe në mungesë të një miratimi kyç nga Komuna e Gazi Babës që ishte i nevojshëm para se të fillonte ndërtimi.

Çfarë ishte e gabuar dikur, u bë e parëndësishme brenda natës

Përgatitja për kompleksin “East Gate” zgjati dy vjet. Kompanitë e Samir Manes futën kapital të huaj në Maqedoni dhe siguruan kredi nga bankat tregtare, por atyre u mungonin ndryshimet e nevojshme në Planin e Detajuar Urban (PDU) për lagjen e qytetit CS-09 në Gazi Babë, që ishte vendimtar për fillimin e ndërtimit.

Dhe fillimisht patën vështirësi për të marrë lejen e nevojshme.

Pas zgjedhjeve lokale të vitit 2017, partia LSDM siguroi një pozitë të fortë në nivel komunal, ku kandidatët e tyre fituan pozita për kryetarë komunash pothuajse në të gjitha komunat, përfshirë edhe Gazi Babën. Kryetar i komunës u bë Boris Georgievski nga LSDM, por shumicën e këshillit e mbajti opozita VMRO – DPMNE. Kjo nënkuptonte se VMRO-DPMNE kishte autoritetin për të miratuar planet e reja dhe plotësimet e atyre ekzistuese në planin urbanistik.

Për të ndryshuar planin urban, Mane dhe kompanitë e tij kishin nevojë për mbështetjen e këshilltarëve të VMRO-DPMNE-së.

Por, për nëntë muaj, ndryshimet e nevojshme të planit nuk futën në rendin e ditës. Më 30 gusht 2019, në seancën e 27-të të këshillit, këshilltarët e VMRO-DPMNE-së kërkuan një ndryshim specifik të rendit të ditës – heqjen e amendamentit të PDU-së. Sipas procesverbalit të takimit, i pranishëm ishte edhe një përfaqësues nga Panairi i Shkupit – ky përfaqësues ishte i lidhur me kompaninë sllovene ERA, e cila duhej të ndërtonte “Qytetin brenda qytetit”. Në këtë takim, Aleksandar Trajkovski, anëtar i këshillit nga VMRO-DPMNE, foli në emër të partisë së tij:

“NE SI KËSHILLTARË KEMI MARRË NJË VENDIM NGA GJYKATA E LARTË ADMINISTRATIVE QË FAVORIZON INVESTITORIN E MËPARSHËM, DUKE ANULUAR VENDIMIN E SHKALLËS SË DYTË (KUNDËR INVESTITORIT TË MËPARSHËM) TË DHËNË NGA MINISTRI I TRANSPORTIT DHE KOMUNIKIMIT. KY INFORMACION I ËSHTË DHËNË TË GJITHË TË PRANISHMËVE. NËSE KËSHILLI MERR NJË VENDIM TË GABUAR, MUND TA VENDOSË BASHKINË NË NJË POZITË TË VËSHTIRË, DUKE ÇUAR NË GJOBA DHE HUMBJE TË FITIMEVE QË SHKOJNË NË 13 MILIONË EURO NË TË ARDHMEN. DUHET TA SHMANGIM KËTË SITUATE. NDAJ, SUGJEROJ HEQJEN E KËSAJ PIKE NGA RENDI I PROPOZUAR”, THUHET NË PROCESVERBALIN E SEANCËS SË 27-TË, E DATËS 30 GUSHT 2019. NDËRSA NUK E PËRMENDI INVESTITORIN E MËPARSHËM, NGA DOKUMENTET E SIGURUARA NGA IRL-JA REZULTON SE TRAJKOVSKI PO I REFEROHEJ ERA-S.

Por, këshilltarët nga LSDM-ja kundërshtuan që kjo pikë të hiqej nga rendi i ditës. Madje, deklaruan se do të bënin kallëzim për kundërvajtje ndaj kryetarit të atëhershëm të këshillit komunal, Toni Bojkovski, të VMRO-DPMNE-së, nëse ndryshimet në planin urbanistik për “East Gate” do të hiqeshin sërish nga rendi i ditës.

“SI GRUP KËSHILLËDHËNËS BESOJMË SE HEQJA E PIKAVE QË KANË TË BËJNË ME PDU-NË DO TA DËMTONTE KRYETARIN E KËSHILLIT DUKE SJELLË DËNIME DHE GJOBA. PËR TA SHMANGUR KËTË, MENDOJ SE KËTO PIKA DUHET TË MBETEN NË REND DITE DHE TË DISKUTOHEN”, THA KËSHILLTARJA E LSDM-SË MILICA BUBALLO.

Aleksandar Trajkovski i VMRO – DPMNE-së ngriti shqetësimet për implikimet e mundshme kriminale:

“NENI 61 I RREGULLORES SË PUNËS SË KËSHILLIT TË KOMUNËS GAZI BABË NA LEJON TË HEQIM PIKAT NGA RENDI I DITËS NË BAZË TË ARSYEVE TË SHPJEGUARA MË PARË. KA NJË VENDIM NGA GJYKATA E LARTË ADMINISTRATIVE. NËSE ZHVILLUESI VAZHDON ME NDËRTIMIN DHE NE KALOJMË NDRYSHIME NË PDU QË PËRFSHIJNË NJË RRUGË, SI DO TË VAZHDOJË ME NDËRTIMIN DIKUSH QË KA PAGUAR 3 MILIONË EURO PËR SHËRBIMET KOMUNALE? PO PËRFSHIHEMI ME ZOR NË VEPRIMTARI KRIMINALE. EDHE NËSE KRYETARI I KËSHILLIT PËRBALLET ME DËNIME TË SHUMTA, NUK DO TË LEJOJMË QË KOMUNA TË RREZIKOHET NGA MOTIVET KRIMINALE DHE INTERESAT E BIZNESIT TË KËSAJ QEVERIE. KY PROPOZIM-PDU NUK DO TË KALOJË NË INTERES TË KOMUNËS”, THA TRAJKOVSKI.

Me 14 vota të këshilltarëve të VMRO-DPMNE-së u ndryshua rendi i ditës dhe u hoq pika 79 për amendamentin e PDU-së.

Megjithatë, vetëm një muaj më vonë, më 30 shtator 2019, Këshilli i Gazi Babës mbajti seancën e 28-të dhe e njëjta pikë, e renditur si numri 16, u rikthye në rend dite. Këtë herë ai u miratua, me shumë këshilltarë që ndryshuan kundërshtimin e tyre të mëparshëm për të pasur këtë pikë në rend dite. Nuk është e qartë se çfarë ndryshoi për të lejuar lejen e nevojshme për të ecur përpara.

Pika e 16-të ishte: “Propozim – Vendim për ndryshimin dhe plotësimin e Planit të Detajuar Urbanistik për Lagjen e Qytetit CS 09”. Ky ndryshim ishte vendimtar që “Balfin” dhe Samir Mane të vazhdonin me kompleksin “East Gate”.

Vetëm 30 ditë më parë, këshilltarët e VMRO-DPMNE-së paralajmëruan për veprimtari kriminale lidhur me ndryshimet në PDU-në për “East Gate”. Ata kishin deklaruar se ndryshimet po bëheshin nën ndikime të dyshimta biznesi në dëm të buxhetit të komunës së Gazi Babës me gjoba milionëshe.

Megjithatë, këtë herë, për arsye të pashpjegueshme vendosën të mbështesin ndryshimet në Planin e Detajuar Urbanistik, duke i hapur rrugën Manes për të ndërtuar qendrën tregtare.

“PËR HERË TË PARË NË HISTORINË E KOMUNËS, PRESIONI POLITIK KA DETYRUAR MIRATIMIN E NJË PROPOZIM – VENDIMI. KY PRESION FILLOI ME PROPOZIMIN PËR FILLIMIN E PROCEDURËS KUNDËRVAJTËSE NDAJ KRYETARIT TË KËSHILLIT, PAVARËSISHT SE VEPRIMET E TIJ KANË QENË NË PËRPUTHJE TË PLOTË ME LIGJIN. KJO PIKË ËSHTË PËRFSHIRË VAZHDIMISHT NË SEANCAT E KËSHILLIT. SIPAS INFORMACIONEVE QË KEMI, NËSE SOT NUK MIRATOHET KY PROPOZIM-VENDIM, QEVERIA PËRMES MINISTRISË SË TRANSPORTIT DHE KOMUNIKACIONIT DO T’I HEQË KOMPETENCAT KOMUNËS NË PLANIFIKIM URBANISTIK. PRANDAJ, GRUPI I KOALICIONIT “PËR NJË MAQEDONI MË TË MIRË” DO TA MBËSHTESË KËTË PROPOZIM-VENDIM”, SQAROI ALEKSANDAR TRAJKOVSKI NGA VMRO-DPMNE, SIÇ ËSHTË SHËNUAR NË PROCESVERBALIN E SEANCËS SË 30 SHTATORIT 2019.

Pas prezantimit të Trajkovskit, kolegu i tij partiak dr. Sasho Kutleshovski, përfaqësues i grupit këshillues të VMRO-DPMNE-së, kërkoi 15 minuta pushim, me mbështetjen e pesë këshilltarëve.

Pas pushimit, kryetari i atëhershëm i komunës Boris Georgievski (LSDM) mohoi çdo presion të qeverisë për të miratuar ndryshimet në PDU ose kërcënime për heqjen e autoritetit nga këshilli komunal.

Pika më pas u hodh në votim. Me 22 vota pro u miratuan ndryshimet në Planin e Detajuar Urbanistik, ku këshilltarët e VMRO-DPMNE-së, pas nëntë muajsh opozitë, më në fund votuan në mbështetje të Samir Manes dhe Grupit Balfin.

Të dhënat tregojnë se “Skopje East Gate SEG” mori një leje ndërtimi në mars 2019 – rreth gjashtë muaj para se të miratohej ndryshimi në PDU.

“Skopje East Gate SEG”, ndërtuesit e qendrës tregtare dhe kompleksit të banimit, thanë për IRL-në se për të marrë përfundimisht ndryshimet e nevojshme të Planit të Detajuar Urban (PDU) të tremujorit të planifikimit CS – 09, ata nuk patën takime me asnjë nga partitë politike. Përfaqësuesit e “Skopje East Gate SEG”, – tha kompania, – ishin vetëm në seancat e komunës së Gazi Babës, ku ndoqën diskutimet e këshilltarëve si anëtarë të publikut në përpjekje për të kuptuar pse ndryshimet në plan nuk po futeshin në rend dite.

Më 14 qershor 2024, IRL dërgoi pyetje me email në Komunën e Gazi Babës. Kërkuam të kuptonim pse këshilltarët fillimisht kundërshtuan dhe më vonë mbështetën ndryshimet në Planin e Detajuar Urban, nëse kishte ndonjë presion ndaj tyre për të mbështetur ose refuzuar ndryshimet, dhe pse ranë dakord për ndryshimet duke e ditur se kjo mund të çonte në një padi për komunën dhe të kërkonte që Gazi Baba të kthejë 1.2 milionë euro të mbledhura nga Panairi i Shkupit për shërbimet komunale, si dhe të përballet me pretendime për miliona dëmshpërblim. Mirëpo, Komuna e Gazi Babës nuk u përgjigjur, dhe në telefon nuk është përgjigjur më as zyrtari për marrëdhëniet me publikun, Aleksandar Trajkovski.

Ish-kryetari i komunës së Gazi Babës, Boris Georgievski, tha për IRL-në se nga viti 2017 deri në vitin 2019 VMRO-DPMNE ushtroi presion politik për të parandaluar miratimin e ndryshimeve në Planin e Detajuar Urban, që nënkuptonte se projekti “East Gate” nuk mund të zbatohej.

“NDRYSHIMET E PDU-SË U HOQËN VAZHDIMISHT NGA SEANCAT E KËSHILLIT BAZUAR NË KONSULTIMET PARAPRAKE DHE UDHËZIMET NGA SHTËPIA E BARDHË (SELIA E VMRO – DPMNE). VETËM ATA QË DHANË URDHRAT NË SHTËPINË E BARDHË I KUPTOJNË MOTIVET PAS VEPRIMEVE TË TILLA. DY VITE TË TËRA U SHPENZUAN PËR SHKAK TË MOTIVEVE DHE NDËRHYRJEVE DOMETHËNËSE POLITIKE,” THA GEORGIEVSKI PËR IRL-NË.

Georgievski pohon se vendimi për ndryshimin e planit urbanistik nuk rezultoi në ndonjë dëm financiar për buxhetin e Komunës së Gazi Babës apo qytetit të Shkupit, pasi “East Gate” i kishte paguar të gjitha shërbimet e nevojshme si për qendrën tregtare, ashtu edhe për kompleksin e banesave.

“SIPAS PËRLLOGARITJES SË QYTETIT TË SHKUPIT NGA 15 DHJETORI 2019, KOMPENSIMI I PËRGJITHSHËM ËSHTË 358,483,231 DENARË (5,8 MILIONË EURO). NGA KJO SHUMË, 215,089,939 DENARË (3,4 MILIONË EURO) OSE 60% JANË NDARË PËR QYTETIN, NDËRSA 143,393,292 DENARË (2,3 MILIONË EURO) OSE 40% PËR KOMUNËN. KËTO SHIFRA I PËRKASIN VETËM SHËRBIMEVE KOMUNALE PËR QENDRËN TREGTARE “EAST GATE”.

Por kishte një problem: ku do t’i gjenin komuna dhe qyteti i Shkupit fondet për t’i kthyer 3 milionë eurot e mbledhura nga Panairi i Shkupit për shërbime komunale? Shumica e kësaj shume ishte shpenzuar tashmë pasi ishte përfshirë në buxhetin vjetor të qytetit, sipas zyrtarëve të qytetit.

Dhe kundërshtarët e zemëruar të marrëveshjes filluan të marrin fonde të konsiderueshme nga Panairi i Shkupit.

Qytetarët gjithsesi duhet të paguajnë 3 milionë euro

Pas negociatave politike dhe ndryshimit të mëvonshëm të Planit të Detajuar Urban, qytetarët e Shkupit tashmë kanë një qendër moderne tregtare, “East Gate Mall”, por kostoja e vendimeve politike do të bartet nga taksapaguesit. Dhe arsyet mbeten të paqarta.

Pavarësisht se e dinin se ndryshimet në PDU do të kushtonin miliona euro (ERA kishte paguar tashmë 3 milionë euro për shërbimet komunale dhe me gjasë do t’i kërkonte mbrapsht), këshilltarët nga VMRO-DPMNE dhe LSDM vendosën së bashku të ndryshojnë planin dhe të vazhdojnë me Kompleksin “East Gate”.

Në vitin 2020, kompanitë e ndërlidhura me ERA-n, “Skopski Saem DOOEL Skopje” (në falimentim), “Saem Invest DOOEL Skopje (në falimentim), dhe “Expo Media Center DOOEL Skopje” – iniciuan procedurën gjyqësore ndaj qytetit të Shkupit dhe komunës së Gazi Babës në Gjykatën Civile.

Ata kërkuan kthimin e kostos për shërbimet e paguara komunitare që kanë paguar për ndërtimin e projektit “Qyteti brenda qytetit” të shpallur nga grupi slloven ERA. Kjo shumë shkon 110,190,494 denarë (afërsisht 1,8 milionë euro), plus kamata ligjore e mospaguar e llogaritur në bazë të normës së referencës së Bankës Kombëtare, e rritur me 10 pikë përqindje nga data e padisë, 13 nëntor 2020.

Mirëpo, Gjykata Civile e refuzoi kërkesën e Skopski Saem DOOEL Skopje” (në falimentim), “Saem Invest DOOEL Skopje (në falimentim), dhe “Expo Media Center DOOEL Skopje” për t’u dhënë kamatë shtesë të llogaritur nga viti 2008, kur kanë paguar shërbimet komunale, në vlerë prej afro 1.8 milionë eurosh, ose interes i barabartë me shumën e paguar.

Më 31 janar 2008, paditësit kishin marrë leje ndërtimi për Panairin e Shkupit, e cila kishte hyrë në fuqi më 6 shkurt 2008. Më parë, më 19 dhjetor 2007, kishin paguar në arkën e qytetit afërsisht 1,8 milionë euro për rregullimin e tokës ndërtimore.

Por 10 vjet më vonë, më 19 shtator 2017, kompania e Samir Manes, “Skopje East Gate SEG”, bleu hapësirën e premtuar në Panairin e Shkupit nga “Komercijalna Banka” dhe “NLB Banka”.

Më 20 gusht 2018, Gazi Baba bëri një ndryshim dhe regjistroi “Skopje East Gate SEG” si investitor të ri dhe anuloi lejet ekzistuese të ndërtimit të kompanive paditëse. Nga data 13 nëntor 2019 deri më 2 janar 2020, lejet e ndërtimit dhe miratimet e tjera të ERA-s u anuluan. “Skopje East Gate SEG” arriti të marrë një leje ndërtimi në mars 2019 pa një PDU të ndryshuar.

Lidhur me këtë, në vendimin e Gjykatës Civile të publikuar më 20 tetor 2022, thuhet:

“PAVARËSISHT SE KISHTE MIRATIME TË VLEFSHME PËR NDËRTIMIN E PARCELAVE KADASTRALE TË PËRMENDURA, NJË PERSON TJETËR JURIDIK KA FILLUAR PUNËN NDËRTIMORE. PADITËSIT KANË DORËZUAR KËRKESË NË INSPEKTIMIN NDËRTIMOR PRANË KOMUNËS SË GAZI BABËS MË 13.09.2019, PËR TË PËRCAKTUAR SE KUSH E KA UZURPUAR PARCELËN NDËRTIMORE DHE NËSE LEJET E NDËRTIMIT I JANË DHËNË NJË SUBJEKTI TJETËR”, THUHET NË VENDIM.

Vendimi u ankimua nga Qyteti i Shkupit. Megjithatë, Gjykata e Apelit vendosi se ankimimi ishte i pabazuar dhe se qyteti duhet të kthejë kostot e shërbimeve komunale të paguara. Në shpjegimin e gjyqtarëve të apelit thuhej:

“PADITËSIT I KANË PAGUAR TË PADITURIT 110,190,494 DENARË. PAVARËSISHT SE KANË PASUR LEJE TË VLEFSHME PËR NDËRTIMIN E PARCELAVE TË CAKTUARA KADASTRALE, PUNËT NDËRTIMORE I KA KRYER NJË PERSON TJETËR JURIDIK. PADITËSIT DËRGUAN NJË LETËR TË TITULLUAR KËRKESË PËR INSPEKTIM NDËRTIMOR NË KOMUNËN E GAZI BABËS, ME VULË PRANIMI TË DATËS 13 SHTATOR 2019, KU KËRKOHEJ INFORMACION SE KUSH E KISHTE UZURPUAR PARCELËN NDËRTIMORE DHE NËSE I ISHTE DHËNË LEJE NDËRTIMI NJË SUBJEKTI TJETËR PËR PUNIMET E NDËRTIMIT”, KANË SHKRUAR GJYQTARËT E APELIT.

Më 13 shtator 2021, edhe Gjykata e Lartë vendosi për këtë çështje.

“SIPAS GJYKATËS SUPREME TË REPUBLIKËS SË MAQEDONISË SË VERIUT, PRETENDIMET NË REVIZION PËR ZBATIMIN E GABUAR TË SË DREJTËS MATERIALE JANË TË PABAZUARA. GJYKATAT MË TË ULËTA E KANË ZBATUAR DREJT TË DREJTËN MATERIALE BAZUAR NË GJENDJEN FAKTIKE TË KONSTATUAR NGA GJYKATA E SHKALLËS SË PARË, E CILA ËSHTË PRANUAR PLOTËSISHT NGA GJYKATA E SHKALLËS SË DYTË, KUR KA LËNË NË FUQI PADINË E PADITËSVE”, THUHET NË VENDIMIN E GJYKATËS SË LARTË NË SHKUP.

Një pjesë e pagesave të shërbimeve komunale kishte përfunduar në arkën e Komunës Gazi Babë, me 60% ndarje për qytetin dhe 40% për komunën. Qytetit të Shkupit i janë paguar afro 1.8 milionë euro, ndërsa Gazi Babës afërsisht 1.2 milionë euro.

Komuna e Gazi Babës nuk iu përgjigj pyetjeve të IRL-së.

Ndërkohë që çështja ligjore kundër Qytetit të Shkupit përfundoi, në Gjykatën Civile janë në vazhdim tri procese kundër Komunës së Gazi Babës. Kompanitë në falimentim nga Panairi i Shkupit kërkojnë kthimin e 1.2 milionë eurove për shërbimet komunale të paguara më parë, së bashku me kërkesat për gjashtë milionë euro kompensim dëmi material kundër Gazi Babës dhe “East Gate”.

Lidhur me paditë ndaj tyre nga kompanitë në pronësi të “CardFinans” bullgare, “Skopje East Gate SEG” tha në një deklaratë për IRL-në:

Kallëzim penal nga Administratori i Falimentimit kundër kompanisë bullgare CardFinans

Mbikëqyrësi i administratorit të falimentimit u shqetësua për paratë që derdheshin në Bullgari nga CardFinans pasi ai po menaxhonte falimentimet e katër kompanive që kishin qenë pjesë e projektit “ERA Skopje Fair AD” – Skopski Saem LLC, Saem Invest LLC, Expo Media LLC dhe Saem Trgovski Centar LLC, që më vonë u quajt Expo Media Center.

Administratori Dragi Momirovski kishte mësuar për transferimin e 300,000 eurove në Bullgari më 23 maj 2023. Ankesa kundër CardFinans, Expo Media Center dhe Saem Invest, e pengoi CardFinans të kryejë më shumë transferta parash jashtë Maqedonisë së Veriut.

Momirovski tha për IRL-në se ishte i shqetësuar se CardFinans mund të tentojë të nxjerrë fitime nga këto kompani të falimentuara që variojnë nga katër deri në gjashtë milionë euro duke ngritur padi në gjykatë civile.

CardFinans është kryesisht i panjohur në fushën e biznesit të Maqedonisë së Veriut.

Përkundër tymnajës që e rrethon, CardFinans është ende i përfshirë në punët rreth ish-Panairit të vjetër të Shkupit. Kompania po përpiqet të rikuperojë tre milionë eurot e paguara nga ERA – asetet e së cilës i bleu më vonë – për shërbimet komunale në vitin 2008 dhe po kërkon gjashtë milionë euro shtesë si dëmshpërblim.

Ky pretendim bazohet në blerjen e aksioneve në kompanitë Saem Invest dhe Skopje Saem për më pak se 100 euro. Kjo lidhje e shtyu administratorin e falimentimit të ndërhynte dhe të bënte një kallëzim penal për të ndaluar CardFinans nga tërheqja e parave nga njëra prej kompanive që nuk kishte deklaruar falimentimin.

Administratori përfaqëson kreditorët e kompanive të falimentuara Skopski Saem dhe Saem Invest, dhe Expo Media Center, një kompani ende jo në falimentim, nga e cila CardFinans tashmë ka tërhequr 300 mijë euro.

CardFinans erdhi për herë të parë në vëmendjen e publikut kur raportet e mediave në vitin 2017 thanë se projekti i Panairit të Shkupit, i menaxhuar atëherë nga ERA, u ble nga CardFinans nga Bullgaria dhe më pas iu shit Grupit Balfin.

Megjithatë, dokumentet zyrtare të shqyrtuara nga IRL-ja nuk tregojnë ndonjë transaksion biznesi midis CardFinans dhe Grupit Balfin. Kështu, mbulimi mediatik duket se ka reflektuar një kontratë dhe marrëdhënie biznesi që nuk ekziston.

Sipas ankesës së administratorit të falimentimit, CardFinans po kërkon të rikuperojë 3 milionë euro për shërbimet komunale të paguara në vitin 2008 nga Saem Invest për Qytetin e Shkupit dhe Komunën e Gazi Babës.

Në vitin 2017, CardFinans bleu aksionet e Saem Invest dhe Skopski Saem për 100 euro, një shumë qesharake e ulët:

Ankesa thoshte se CardFinans, si pronare e dy kompanive tani në falimentim, po përpiqet ta mbajë Expo Media Center aktive komercialisht për të nxjerrë para prej saj.

“CARDFINANS DOOEL PO BËN TË GJITHA PËRPJEKJET PËR TË MBAJTUR NË FUNKSION EXPO MEDIA CENTER NË MËNYRË QË TË KANALIZOJË FONDET TEK VETJA PËRMES KËTIJ SUBJEKTI”, THUHET NË KALLËZIMIN PENAL.

Sipas administratorit të falimentimit, qëllimi i CardFinans është të mbajë gjallë Expo Media Center në çdo mënyrë të mundshme, në mënyrë që të vazhdojë të përpiqet të nxjerrë tre milionë euro, para që kompania sllovene ERA pagoi për shërbimet komunale në vitin 2008.

Më 22 shtator 2017, Expo Media Center – tani në pronësi të CardFinans – u fut në një marrëveshje për caktimin e dëmeve me Saem Invest për dy shuma: 183,650,824 denarë për shërbimet komunale të paguara dhe 20,000,000 denarë për një paradhënie që komuna e Gazi Babës duhet t’i kthente Expo Media Center, kompani që më vonë u ndalua nga administratori i falimentimit për të parandaluar shitjen e aseteve nga 7 nëntori 2018. Sipas kallëzimit penal, nga Expo Media Center në CardFinans janë transferuar 20 milionë denarë, ose mbi 300,000 euro.

Nga lista e ndryshimeve në llogarinë Expo Media Center pas pagesës së këtyre 20 milionë denarëve, vërehen këto dalje:

“PAGESA SIPAS FORMULARIT 3 MË 08 NËNTOR 2018 NË VLERË PREJ 3,623,551 DENARËSH; PAGESË ME TARIFË MË 15 NËNTOR 2018, PËR TRI FATURA NGA AVOKATI TODOR DIMKOV, KONKRETISHT: 870,840 DENARË, 580,560 DENARË DHE 1,180,000 DENARË. TRANSFERIMI I FONDEVE NGA REZIDENT TE JOREZIDENT ME DATË 23 NËNTOR 2018 TE CARDFINANS NË DY SHUMA: 8,390,000 DENARË DHE 5,300,000 DENARË”, THUHET NË KALLËZIMIN PENAL.

Sipas administratorit të falimentimit, ky koncesion është i paligjshëm, ashtu siç është dhe mënyra se si CardFinans bullgare arriti të nxjerrë 300,000 euro nga Expo Media Center.

“CARDFINANS, DUKE USHTRUAR NË MËNYRË TË PALIGJSHME TË DREJTAT E PRONËSISË, KA ARRITUR TË NXJERRË 330 MIJË EURO NGA NJË INVESTIMI PREJ VETËM 300 EUROSH. KOMPANIA TANI PO KËRKON 700 MIJË EURO SHTESË DHE ME GJASË DO TË VAZHDOJË TË KËRKOJË 400 MIJË EUROT E MBETURA PËR SHËBIMET KOMUNALE NGA GAZI BABA, SI DHE DËMSHPËRBLIM”, THUHET NË KALLËZIMIN PENAL.

Qyteti i Shkupit deri më tani ka paguar 47 milionë denarë ose 764,227 euro për kompanitë e falimentuara Skopski Saem dhe Saem Invest.

Tokë për apartamente

Ndërsa qendra tregtare “East Gate” financohet kryesisht nga Samir Mane dhe Grupi Balfin, kompleksi rezidencial përfshin investitorë të shumtë. Toka për ndërtesat, qoftë të përfunduara apo në ndërtim, është në pronësi të “East Gate Living”. Në këmbim të tokës, marrëveshja parashikon që një pjesë e apartamenteve t’i jepet “East Gate”. “East Gate SEG” ka paguar para në llogarinë e Komunës së Gazi Babës dhe qytetit të Shkupit për rregullimin e parcelave për qendrën tregtare dhe kompleksin e ndërtesave.

Deri më tani, brenda kompleksit të banesave “East Gate Living” janë përfunduar dy blloqe, të përbërë nga katër ndërtesa të emërtuara A1, A2, B1 dhe B2.

Unionnet, që ka prona të tjera si “Western Union Skopje”, është investitor dhe shitës i apartamenteve në ndërtesën A1, e cila ka pamje nga qendra tregtare “East Gate”. Pallati ka një reklamë të spikatur ku thuhet se këto apartamente janë në shitje. Vlera e tregut për metër katror varion nga 1,680 deri në 1,780 euro, në varësi të orientimit të apartamentit-lindje ose perëndim.

Gazetarët e IRL-së i konfirmuan këto çmime përmes komunikimit të drejtpërdrejtë me kompaninë shitëse të apartamenteve. Çmimi për metër katror është marrë nga gazetarët e IRL-së përmes një bisede me kompaninë shitëse të apartamenteve. Faqja zyrtare e kësaj kompanie është www.unionnet.mk, ndërsa një numër kontakti për pyetje direkte me shitësit është i disponueshëm në zyrën e tyre në kompleks.

IRL-ja foli me një nga agjentët e shitjeve. Kur shprehëm interesin për të blerë një apartament nga 30 deri në 50 metra katrorë, u informuam se kishin mbetur vetëm disa nga ato njësi. Pyetëm për investitorin dhe agjenti konfirmoi se pas ndërtimit qëndron Unionnet.

Pas kërkimit të kompanisë, zbuluam se shitësi aktual i apartamenteve në “East Gate Living” është “Unija Finansiska Skopje”. Pronësia e shoqërisë përfshin shtatë persona fizikë dhe një person juridik: Unioni Financiar Tiranë.

Apartamentet në ndërtesën A2 shiten nga “East Gate Living”.

Ndërtesa B1 është zhvilluar nga kompania AK Invest me bazë në Tetovë, e udhëhequr nga Abzi Ibrahimi. Djali i Abziut, Fatim Ibrahimi, dhe Arianit Xhaferi, djali i Musa Xhaferit (deputet aktual i BDI-së), bashkëthemeluan kompaninë tregtare të energjisë elektrike U-Power.

AK Invest shet apartamentet në B1 që është pjesë e kompleksit “East Gate Living”.

Ndërtimi i B2-shit u financua nga SMS Construction. Kjo kompani po ndërton gjithashtu ndërtesat C1 dhe C2, siç thuhet në faqen e tyre zyrtare.

Dy nga komplekset e apartamenteve janë ende në ndërtim e sipër. Një tabelë në kantierin e ndërtimit liston “SMS Shops” nga Shkupi si investitor. Kompania është themeluar më 7 tetor 2002, me një kapital themelues prej 345,700 eurosh. Pronari dhe menaxheri është Amar Sali.

Kontraktor për ndërtimin e dy godinave të fundit C1 dhe C2 është Albekat. Në Maqedoni janë dy kompani me këtë emër: Albekat Group DOOEL Skopje dhe Drushtvo Albekat, Albekat DOOEL Export-Import Skopje, e cila është likuiduar për shkak të borxheve ndaj Drejtorisë së të Ardhurave Publike (PRO/UJP).

Të dyja kompanitë janë në pronësi të anëtarëve të familjes Ahmetaj. Nga dokumentet e Regjistrit Qendror rezulton se ish-kreu i Albekatit ka qenë Fatmir Ahmetaj, ndërsa drejtues aktual i Albekat Group DOOEL është Albert Ahmetaj. Kompania është fitimprurëse që nga viti 2022, me një fitim prej 37 milionë denarësh (mbi 600,000 euro) në vitin 2022, dhe mbi 52 milionë denarë (mbi 800,000 euro) në vitin 2023.

Megjithatë, pas kontrollit të portofolit të biznesit të familjes Ahmetaj, IRL-ja konstatoi se ata përballen me kufizime biznesi për shkak të taksave të papaguara në Shqipëri.

Dokumentet zyrtare tregojnë se këto kufizime rrjedhin nga evazioni fiskal në lidhje me veprimtarinë e tyre. Dokumentet tregojnë se nga viti 2021 kompania nuk është aktive në Shqipëri dhe atyre u ndalohet të shesin pronat e tyre derisa të shlyejnë borxhin tatimor ndaj shtetit shqiptar.