SHBA ka njoftuar një ndalim të plotë të importeve ruse të naftës, gazit dhe qymyrit, pasi Ukraina bëri thirrje për shtim të sanksioneve ndaj Rusisë. Mbretëria e Bashkuar do të heqë gradualisht naftën ruse deri në fund të vitit dhe BE-ja po redukton importet e saj me dy të tretat.
Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar thotë se kjo u lejon atyre kohë të mjaftueshme për të gjetur furnizime alternative.
Zëvendëskryeministri rus Alexander Novak ka thënë se refuzimi i naftës ruse do të çonte në “pasoja katastrofike për tregun global”. Çmimet e naftës dhe gazit tashmë janë rritur ndjeshëm dhe mund të rriten edhe më tej nëse Rusia ndalon eksportet.
Sa naftë eksporton Rusia?
Rusia është prodhuesi i tretë më i madh i naftës në botë, pas SHBA-së dhe Arabisë Saudite. Nga rreth pesë milionë fuçi naftë bruto që eksporton çdo ditë, më shumë se gjysma e saj shkon në Evropë. Shtetet e Bashkuara janë më pak të varura, me rreth 3% të naftës së saj të importuar që vjen nga Rusia në vitin 2020.
Po furnizimet alternative të naftës?
Ben McWilliams thotë se duhet të jetë më e lehtë për të gjetur furnizues alternativë të naftës sesa për gazin, pasi nuk ka shumë tubacione.
SHBA i ka kërkuar Arabisë Saudite të rrisë prodhimin e naftës, por ajo ka kundërshtuar kërkesat e mëparshme të SHBA për të rritur prodhimin në mënyrë që të ulë çmimet e naftës.
Arabia Saudite është prodhuesi më i madh në OPEC, karteli i naftës i cili përbën rreth 60% të naftës së papërpunuar të tregtuar ndërkombëtarisht. Për shkak të kësaj, OPEC ka një rol kyç në ndikimin e çmimeve të naftës.
Rusia nuk është në OPEC, por ka punuar me të që nga viti 2017 për të vendosur kufizime në prodhimin e naftës, në mënyrë që të ruajë fitimet për prodhuesit.
SHBA po shikon gjithashtu lehtësimin e sanksioneve të naftës të Venezuelës. Dikur ishte një furnizues kryesor i naftës amerikane, por kohët e fundit Venezuela e ka shitur kryesisht naftën e saj në Kinë.
Çfarë do të ndodhte nëse gazi rus ndalon rrjedhjen në Evropën Perëndimore?
Çmimet e ngrohjes – të cilat tashmë janë të larta – do të rriteshin edhe më shumë. Gazi rus përbën rreth 40% të importeve të gazit natyror të BE-së. Nëse eksporti do të ndalej, Italia dhe Gjermania do ta vuanin më shumë.
Evropa mund t’u drejtohet eksportuesve ekzistues të gazit si Katarit, Algjeria dhe Nigeria, por ka pengesa praktike për zgjerimin e shpejtë të prodhimit. Rusia siguron vetëm rreth 5% të furnizimeve me gaz të Britanisë së Madhe, ndërsa SHBA nuk importon gaz rus.
Megjithatë, çmimet në Mbretërinë e Bashkuar dhe SHBA janë ende në rritje të konsiderueshme për shkak të efektit të dëmshëm të mungesës së furnizimit.
A mund të gjenden alternativa ndaj gazit rus?
Jo shumë lehtë.
Studimi Bruegel parashikon se nëse Rusia do të ndalonte furnizimet me gaz në Evropë, atëherë Evropa mund të importojë më shumë gaz natyror të lëngshëm (LNG) nga SHBA.
Ai gjithashtu mund të rrisë përdorimin e burimeve të tjera të energjisë, por ta bësh këtë nuk është e shpejtë apo e lehtë.
BE-ja ka propozuar një plan për ta bërë Evropën të pavarur nga lëndët djegëse fosile ruse përpara vitit 2030, duke përfshirë masat për të diversifikuar furnizimet me gaz dhe për të zëvendësuar gazin në ngrohje dhe prodhimin e energjisë.
Çfarë mund të ndodhë me faturat e ngrohjes dhe karburantit?
Konsumatorët do të përballen me rritjen e faturave të energjisë dhe karburantit si pasojë e kësaj lufte.
Faturat do të rriten nga 700 £ në rreth 2,000 £ në prill. Çmimet e benzinës dhe naftës në Mbretërinë e Bashkuar gjithashtu janë rritur dhe benzina pritet të arrijë në 175 p/litër ndërsa lufta vazhdon.
